”‘K zie oe daor zo gère ligge,

Tilburg, waor’k geboore ben

. Mee oew kerken, oew febrieke,

Waor ik iedere lijn van ken.”

Toen Jacq Palinckx als kersverse stadscomponist van Tilburg het verzoek kreeg om een nieuwe compositie voor een strijkkwartet te schrijven, koos hij als vertrekpunt het Tilburgs volkslied. “In deze tekst uit 1938 wordt een skyline van Tilburg bezongen die vrijwel niet meer bestaat. Als ik door de stad loop ervaar ik hoe sterk de skyline is veranderd. Dat probeer ik in deze compositie te laten klinken,” aldus Jacq Palinckx.

De première van zijn muzikale visie op de skyline van Tilburg, voortbordurend op dat aloude volkslied van Piet Heerkens, is op zaterdagavond 17 juni in de Hasseltse kapel. Dan is het dat Jacq Palinckx als nieuwe stadscomponist voor de eerste keer letterlijk van zich zal laten horen. “Een eer, een interessante opgave”, zo waardeert hij deze ‘bijzondere functie’.

De in 1959 geboren Tilburger Jacq Plinckx is een multitalent; hij is gitarist, theaterregisseur, beeldend kunstenaar en componist. In die laatste hoedanigheid is hij aangesteld als stadscomponist van Tilburg. Anthony Fiumara en Mathijs Leeuwis gingen hem voor. Een eigen stadscomponist voor Tilburg is een initiatief van De Link, een concertorganisatie voor nieuw gecomponeerde muziek in Tilburg.

De Link en de stadscomponist

Kenners en critici waarderen De Link als een uiting van wat Tilburg in zijn diepste wezen is: een stad die zichzelf steeds opnieuw uitvindt, onder andere met nieuwe muziek. De Link is in die ontwikkeling een soort laboratorium. Daarin past een stadscomponist perfect. De bedoeling daarvan is dat hij of zij een breed publiek bij gecomponeerde muziek betrekt. Je kunt zijn functie vergelijken met die van een stadsdichter. Van de stadscomponist wordt verwacht dat hij nieuwe verbintenissen creëert, ook buiten de kunstsector en over de culturele grenzen heen.

Wat dat laatste betreft is het interessant dat de eerste uitvoering van de primeur-compositie van stadscomponist Jacq Palinckx in de Hasseltse kapel is. Dit vijf eeuwen oude, oudste monument van Tilburg heeft zich met 100.000 bezoekers per jaar ontwikkeld tot de grootste publiekstrekker van Tilburg. Dat is te danken aan een geslaagde combinatie van spiritueel centrum bij uitstek in een ontkerkelijkte wereld en de mogelijk om in de kapel op gezette tijden van cultuur te genieten.

Brabantse klanken

De keuze voor de Hasseltse kapel werd gemaakt door Stijn van der Loo, al net zo’n multitalent als Jacq Palinckx. Stijn van der Loo is filmmaker, songwriter, componist en schrijver. De documentaires die vertoond worden in het Peerke Donders Museum zijn door hem als het ware vormgegeven. Als schrijver ontving hij onder andere de Publieksprijs der Brabantse Letteren. Recent verscheen van hem zijn vijfde roman met als titel ‘De Wilde Binnenvaart’, uitgegeven door Querido. De in Haaren woonachtige Stijn van der Loo heeft een muziekstudio in Tilburg.

Van hem kwam het idee om vijf nieuw gecomponeerde Brabantse strijkwartetten te ontwikkelen. Deze worden uitgevoerd op 17 juni in de Hasseltse kapel. Dan zijn ook twee historische strijkkwartetcomposities te beluisteren. Een van de nieuwe composities is van de hand van Jacq Palinckx. De vier andere zijn creaties van Anthony Fiumara, Aart Strootman, Amin Ebrahimi en Stijn van der Loo. De basis van alle nieuwe composities wordt gevormd door een Brabantse volksmelodie, zoals Stijn van der Loo dat zegt. Dat verklaart ook de titel ‘De Streek’ van dit bijzondere project.

Een voorbeeld van Brabantse klanken die in de strijkkwartetten zijn verwerkt is dus het Tilburgs volkslied, maar ook ‘Hee gaode mee’, veertig jaar geleden het eerste liedje waar Gerard van Maasakkers bekend mee zou worden. Dit dient als basis van de compositie van Stijn van der Loo. Tijdens de première van het project zingt folkzangeres Claire Porter twee liedjes. Het concert in de Hasseltse kapel wordt ingeleid en gepresenteerd door Tijmen Wehlburg, violist en de persoon die concerten van Philharmonie Zuidnederland inleidt. Van het totale project De Streek wordt een documentaire gemaakt.

Religieus erfgoed

De keuze om de première in de Hasseltse kapel te laten plaatsvinden is van Stijn van der Loo. Het was van meet af aan zijn bedoeling om voor de uitvoering religieus erfgoed in Brabant als podium te gebruiken. De Hasseltse kapel noemt hij een ‘prachtig podium met een uitstekende akoestiek’. Dat Stijn van der Loo koos voor een koppeling met religieus erfgoed laat zien hoezeer dit thema tegenwoordig in de – culturele – belangstelling staat. Bij Peerke Donders is recent een tentoonstelling geopend over religieus erfgoed. De muziek van Jacq Palinckx, Stijn van der Loo en de anderen is ook te beluisteren op 21 juli in de Geertruidskerk van Geertruidenberg.