De Tilburgse Kermis neemt 10 dagen lang bezit van de stad: van vrijdag 21 tot en met zondag 30 juli. Dat betekent een gezellige sfeer, bijzondere evenementen en heel veel attracties. Het betekent ook: even omrijden, volle terrassen en een fantastische diversiteit aan bezoekers. Via de website tilburg.nl/gemeente/stad-en-dorpen/cultuur-vrije-tijd/kermis/vind je alles over de bereikbaarheid van de Tilburgse Kermis, de attracties en de themadagen. Ook vind je hier achtergrondinfo en informatie voor ondernemers en exploitanten. Alles weten over evenementen en artiesten op de Tilburgse Kermis? Ga dan naar kermisfestivaltilburg.nl, ook daar is informatie te vinden over de vele attracties.
Fotografie: Jan van Eijndhoven
De Tilburgse kermis kent een rijke en eeuwenoude geschiedenis. Door de jaren heen is de kermis uitgegroeid tot wat het nu is: de grootste kermis van de Benelux, maar boven alles de trots van de stad en haar inwoners.
Het ontstaan
Dat de Tilburgse kermis anders is dan de meeste andere kermissen blijkt wel uit het ontstaan van de kermis. Waar de meeste kermissen zijn begonnen als jaarmarkt geldt dat waarschijnlijk niet voor de Tilburgse kermis. Het oudste officiële document waarin de ”Tilborchse kermisse” staat komt namelijk uit het jaar 1567. Dat is vóór 1575, het jaar dat de eerste jaarmarkten in Tilburg plaatsvinden.
In de eerste eeuwen bestaat de Tilburgse kermis vooral uit eten en drinken, dans en volksspelen. Ook vindt er op de kermis handel plaats tussen boeren uit de omgeving. Aan het eind van de negentiende eeuw verandert dit. Door technische vooruitgang en de ontwikkeling van machines maken de volksspelen langzaam plaats voor draaimolens en andere apparaten.
De komst van machines eind negentiende eeuw zorgt ook voor groei van het aantal attracties en oppervlakte van de Tilburgse kermis. Waar de kermis in eerste instantie vooral plaatsvindt in het centrum en dan met name de Heuvel, breidt de kermis eind negentiende eeuw uit naar het Piusplein. De start van de kinderkermis op het Besterdplein in 1926 zorgt dat het oppervlakte van de kermis nog verder groeit.
Groot, groter, grootst
De afronding van de verhoging van het spoor in het jaar 1964 is een andere belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de kermis. Door de betere verbinding tussen de verschillende locaties breidt de Tilburgse kermis zich steeds verder uit. In 1991 wordt voor het eerst de grens van 1.000.000 bezoekers bereikt. De kermis is al lang niet meer alleen voor Tilburgers en groeit zelfs uit tot de grootste van de Benelux.
Voor veel mensen is de kermis in juli traditie. Toch heeft de Tilburgse kermis in het begin een andere datum. De kermis vond lange tijd plaats aan het einde van augustus om te vieren dat de oogst was binnengehaald. Ook de duur van de Tilburgse kermis verandert door de jaren heen. Van 4 tot 5 dagen naar een volle week kermis vanaf 1952. Nu is het zelfs 10 dagen lang feest in de stad.
Roze Maandag
In 1990 werd er een nieuw hoofdstuk aan de Tilburgse kermis toegevoegd. In dat jaar vindt voor het eerst de Roze Maandag plaats. Wat begint als een spontaan georganiseerd feest met enkele honderden bezoekers, krijgt een jaar later een officieel karakter. De stichting Roze Maandag ziet het levenslicht en duizenden bezoekers komen sindsdien speciaal voor Roze Maandag naar Tilburg.
Immaterieel erfgoed
De gemeente Tilburg pleit al sinds 2011 voor een plek op de ijst voor immaterieel werelderfgoed van UNESCO voor de Tilburgse kermis. Immaterieel erfgoed bestaat uit evenementen, festivals en andere levende vormen van cultuur die mensen een gevoel van identiteit geven. Hoe dan ook is de Tilburgse kermis voor de gemeente een evenement met een verleden, heden en toekomst. De Tilburgse kermis is iets om trots op te zijn.