Bijna één jaar kennen ze elkaar nu: Abd en Toon. Via taalproject ’Samenspraak’, dat twintig jaar bestaat, zijn ze met elkaar in contact gekomen. Abd, volledige naam Abd Alkader Abd Alwahed, is taalleerder, Toon is vrijwilliger. Afgelopen jaar is een mooie vriendschap tussen de twee ontstaan, met het Nederlands als sociaal bindmiddel. Abd: “Ik zie Toon een beetje als mijn grote broer.”

Tekst: Etiënne van Breugel

Fotografie: Hans Peters

Toon is Toon van Kaam, sinds een aantal jaren taalvrijwilliger bij Samenspraak, een langlopend project van ContourdeTwern waar vrijwilligers voor een jaar aan een taalleerder worden gekoppeld. Om hun Nederlands te verbeteren, maar ook om de nationale gebruiken en gewoontes onder de knie te krijgen. Karlijn Verschuren, coördinator bij Samenspraak: “De mensen die aansluiting bij ons project vinden, hebben vaak al iets van basis gehad, bijvoorbeeld Nederlandse les, een inburgeringscursus of beide.”

Gezamenlijke interesses

Het succes van het jarige Samenspraak zit ‘m volgens Karlijn in de zorgvuldige intake en de uitgebreide zoektocht naar de juiste match. “We hebben zo’n zeventig vrijwilligers. We kijken van tevoren heel goed waar iemands interesses liggen: kunst, cultuur, sport, eten en drinken… Dat kunnen allemaal thema’s zijn waar mensen elkaar op vinden. Daarnaast kijken we naar de persoonlijkheid. We zetten niet een heel introvert iemand tegenover een vrijwilliger die heel veel praat. En verder moeten ze beiden op hetzelfde tijdstip beschikbaar zijn.” De vrijwilligers en het maatje zien elkaar een uur tot anderhalf uur per week.”

Abd en Toon hebben een gedeelde interesse in kunst. Toon is fervent verzamelaar sinds hij getrouwd is en heeft onder meer werken van de Tilburgse kunstenaars Paul van Dongen en Marc Mulders. Sinds kort zit er ook werk van de Tilburger Abd Alkader Abd Alwahed in zijn verzameling. Die timmert namelijk flink aan de weg als kunstenaar. Sinds de Syrische vluchteling in 2014 in Nederland belandde, streeft hij zijn jongensdroom na: full time kunstenaar worden. Via exposities in de Poorten en the Living Museum kwam hij op de radar van de gemeente. En vorig jaar maakte Abd in opdracht van de gemeente een prachtige muurschildering in de Thomas van Aquinostraat. Tegenwoordig werkt hij vanuit zijn atelier in Carré, het voormalige Elisabethziekenhuis.

In alles wat Abd aanpakt schuilt gedrevenheid. In zijn werk als kunstenaar, maar ook in de twee banen die hij daarnaast heeft. Bij Antoon de Jong werkt hij als lijstenmaker en zit hij als kunstenaar dicht bij de bron. Bij ContourdeTwern is hij beheerder in wijkcentrum De Nieuwe Stede. Een baan waarin hij veel in contact komt met mensen en op die manier zijn Nederlands kan oefenen. Dat is ook de reden waarom hij er solliciteerde. “Ik wil gewoon meedoen en niet alleen zitten en kijken. Ik wil veel leren. Bij de Nieuwe Stede leer ik Tilburgs, bij Toon leer ik netjes Nederlands.”

Dilemma’s

Toon: “Abd is heel geïnteresseerd in de taal, in Nederland. Je merkt aan alles dat hij hier wil slagen. Hij staat voor een aantal dilemma’s. Ik zie dat hij 100 procent de kant van de kunst op wil, maar er moet ook geld worden verdiend. Zo banaal is het wel. Daar werkt hij hard voor.” Abd: “Sinds ik les heb van Toon heb ik veel geleerd. Veel nieuwe woorden. Maar ook mijn uitspraak is verbeterd. Ik kan beter over mezelf en over mijn kunst praten. Het opent deuren voor mij. Uiteindelijk wil ik Nederlands leren praten zoals iemand die hier geboren is. Dat is mijn doel.”

Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan taal- en schrijfvaardigheid maar zeker ook aan Abds uitspraak en taalbegrip. “Ik ben iemand die vanuit het onderwijs van de jaren vijftig lesgeeft. Ik hecht aan correcte grammatica: dat is een tic, daar krijgen ze iets van mee”, vertelt Toon lachend. “En ik doe ook altijd wel een klein dictee met ze. Dan pak ik een thema waarvan ik denk dat ze erin geïnteresseerd zijn. Bij Abd zijn de dictees best pittig, daar stop ik ook redelijk wat idioom in. En ik gebruik ook veel uitdrukkingen, zoals ‘daar moeten we ’s voor gaan zitten’. Simpele zinnetjes met meerdere lagen. Daar kan ik bij Abd wel mee aankomen.”

Kleine jongen

Abd heeft afgelopen jaren niet alleen uitdrukkingen geleerd, hij heeft ook z’n favoriete Nederlandstalige nummer ontdekt. Kleine jongen, van André Hazes. “Ik begin dat nummer steeds beter te begrijpen. De eerste keer begreep ik het maar half. Taal is voor mij heel belangrijk. Kan ik met mijn buren contact maken? Kan ik werk vinden? Alle onderdelen van het leven worden beter als je de taal kent.”

Na een intensief jaar waarin ontzettend veel is geleerd, heeft Toon, meester als hij is, ook nog een paar tips voor Abd. Toon:“Als hij snel begint te praten, dan zet hij de woorden nog weleens in de verkeerde volgorde. Dan zeg ik niks, maar dan kijk ik hem indringend aan. En dan weet ie: ‘even terug op mijn schreden’. Een voorbeeld? Morgen ik ga naar school. Van tijd tot tijd komt er dat nog uit. Dan wil ’ie te snel.” Tot slot wordt Toon gevraagd om Abd in drie woorden te omschrijven. Toon: ”Leergierig, consciëntieus en toekomstgericht.” Abd “Dat tweede woord, dat ken ik niet. Wat betekent dat?” “Dat leg ik je volgende week uit”, besluit Toon.

Vrijwilligers

Samenspraak is nog op zoek naar taalvrijwilligers. Geïnteresseerd of meer informatie? Neem dan contact op met coördinator Karlijn Verschuren via 06 10 32 93 69 of karlijnverschuren@contourdetwern.nl