1 oktober verschijnt het boek ‘De Spoorzone in Tilburg 1863-2023’ geschreven door diverse auteurs onder redactie van Henk van Doremalen, Ronald Peeters en Rob van Putten.

Het 336 pagina’s tellende boek met maar liefst 480 vaak niet eerder gepubliceerde historische en recente foto’s kan gekenschetst worden als hét boek over de Spoorzone in Tilburg. Centraal staat daarbij de historie van de spoorlijnen, het station, de werkplaats van de spoorwegen en het Spoorpark. Alle aspecten van het ontstaan en de ontwikkeling van het gebied tussen Ringbaan-West en NS plein met als zuidelijke begrenzing de Hart van Brabantlaan / Spoorlaan en als noordelijke begrenzing de spoorlijn Breda-Tilburg en de Lange Nieuwstraat komen aan bod. Dat gebied ten noorden van het oude centrum van Tilburg duiden we aan als de Spoorzone in ruime zin.

Het boek bestaat uit vier hoofdstukken: de ontwikkeling tot het einde van de 19e eeuw, de spoorlijn en het station, d’n Atelier en de Spoorzone. De hoofdstukken kennen weer diverse paragrafen waarin een specifiek aspect of een ontwikkeling aan bod komt.

Oudste ontwikkeling van het gebied

Monica Dütting, voorheen beleidsarcheoloog van de gemeente Tilburg, schrijft over het archeologisch onderzoek dat in dit gebied is verricht en de resultaten die dat heeft opgeleverd.

Rob van Putten, historisch onderzoeker en publicist, schetst de ontwikkeling van het gebied dat we nu aanduiden als Spoorzone, tot het einde van de 19e eeuw. Daarbij komen de economische ontwikkelingen, vestiging van bedrijven, zorg, religie en onderwijs aan bod.

Spoorlijnen en station

Historicus Henk van Doremalen geeft een overzicht van de vele plannen die er geweest zijn om Tilburg van spoorverbindingen te voorzien tot de daadwerkelijke aanleg van de spoorlijnen te beginnen met de op 1 oktober 1863 geopende spoorlijn Breda - Tilburg. Een uitgebreid verslag van de openingsfestiviteiten in het Nederlandsch Magazijn uit 1863 is als facsimile opgenomen. In een tweede stuk schetst hij de plannen met het station, de overwegproblematiek uit de eerste helft van de 20e eeuw en de ingrijpende hoogspoorplannen, die Tilburg in de jaren zestig van de 20e eeuw beheersten.

D’n Atelier: de grote spoorwegwerkplaats

Henk van Doremalen bewerkte ook het eerder verschenen, maar slechts in beperkte kring uitgebrachte, boek over de geschiedenis van de Spoorwegwerkplaats d’n Atelier 1868-2003. Dat loopt van het besluit om de werkplaats in Tilburg te vestigen tot het beëindigen van de revisie en reparatie van locomotieven in 2011 en de vestiging van het NS Componentenbedrijf op industrieterrein Loven. De hele geschiedenis van de werkplaats komt aan bod.

Ontwikkelingen in de Spoorzone

Dirk van Alp[hen, kunsthistoricus en senior beleidsmedewerker cultuurhistorie en monumentenzorg bij de gemeente Tilburg, beschrijft de monumentenzorg in het gebied met name op het industrieel erfgoed. Hij gaat specifiek in op de ontwikkeling van diverse gebouwen. Daar is door diverse specialisten onderzoek naar gedaan waar Van Alphen nauw bij betrokken was, zowel historisch, bouwtechnisch als cultureel. Henk van Doremalen en Rob van Putten geven een overzicht van de ontwikkeling van het gebied dat we nu aanduiden als het Spoorpark.

Het boek verschijnt in de Tilburgse Historische Reeks en het is een uitgave van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. Het kost € 29,50 en is vanaf 1 oktober verkrijgbaar in de Tilburgse en Goirlese boekhandels.