Dat een stad meer is dan een verzameling huizen, fabrieken, scholen en kerken, snappen de leden van Werkgroep Monumenten van Heemkundekring Tilborch als geen ander. “Al die gebouwen vertellen het verhaal van de stad. De uitkomst is dan ook veel meer dan de som der delen.”

Door Theo van Etten

Ad van Eijck, Ton Goossens en George Bedaux, hoeders van de Tilburgse monumenten, inventariseren het historisch erfgoed van Tilburg. Wat begon met de strijd voor het behoud van monumenten, leidde tot een wekelijkse rubriek in deze krant: ‘moNUment van de week’. Ook nadat deze rubriek stopte, gingen de leden stug door. De nieuwe publicaties zijn terug te vinden op Facebook en op een website. Naast vijf boekjes met in totaal vijfhonderd gebouwen, kwamen er ook tal van ‘stadsverkenningen’: de werkgroepleden verkenden elke Tilburgse straat minutieus en voorzagen de panden van een cultuurhistorische beschrijving. Ad: “Waarschijnlijk hebben we inmiddels elke Tilburgse straat en elk Tilburgs pand gezien en beschreven.”

Tegendraads

Enige vorm van tegendraadsheid kan de mannen niet ontzegd worden. Ze blijken een goed oog te hebben voor het monumentale karakter van panden die je in eerste instantie niet direct als ‘monument’ zou kwalificeren. Volgens Ad van Eijck dragen de moNUmenten bij aan de eigen identiteit van de Tilburger. “De verhalen maken het mogelijk om de geschiedenis van onze stad door te vertellen. Hoe leefden onze voorouders? Waar en hoe werden de ‘nieuwe Tilburgers’ gehuisvest? Antwoorden op deze en andere vragen, in woord en beeld weergegeven, maakt de Tilburger zelfbewuster van zijn omgeving.”

Werkgroeplid Theo Cuijpers nam het initiatief om alle moNUmenten samen te brengen op een website: www.monumententilburg.nl. Deze website bevat inmiddels ruim 550 monumentale en monumentwaardige gebouwen, inclusief een korte beschrijving. Ook de ‘stadsverkenningen’ zijn hier terug te vinden. Zij leiden de websitebezoeker langs historische panden, wijken en straten. Theo: “Mooi dat de Tilburger al deze panden op elk moment van de dag kan raadplegen. Hiermee krijgt de lokale geschiedenis - en op termijn ook die van Berkel-Enschot, Udenhout en Biezenmortel - een gezicht.”

Knippenbergprijs

De activiteiten blijven niet onopgemerkt in erfgoedland. Vanwege de innovatieve manier waarop de werkgroep (die naast bovengenoemde personen ook nog bestaat uit: Christ Libregts, Joep Vogels, Miriam van den Dries en Niko de Wit) het erfgoed letterlijk op de kaart zet, volgde er een nominatie voor de Knippenbergprijs. Deze prijs wordt iedere twee jaar uitgereikt aan een persoon of vereniging die een activiteit heeft opgezet in de geest van Willy Knippenberg (1910-2005). Hij wordt gezien als één van de peetvaders van de regionale geschiedbeoefening in Noord-Brabant. Op 18 november maakt de jury de winnaar bekend.

Plannen zijn er nog volop. Ad: “We willen bepaalde panden voorzien van een QR-code die linkt naar een beschrijving. Daarvoor moet de eigenaar uiteraard toestemming geven. Die code hoeft overigens niet per sé op de gevel hoor. Op een stoeptegel past hij ook.”