Als Cees Robben een huiselijk tafereeltje tekende - en dat deed hij vaak - dan schilderde hij de privéomgeving van de Tilburgers en de Midden-Brabanders doorgaans op een manier waarin het Rijke Roomsche Leven opvallend aanwezig was. Juist dat nostalgische sprak veel mensen aan omdat het herkenbaar was en in een sterk veranderende wereld ook veilig aanvoelde. Vandaar dat op deze Prenten (we laten er beslist nog wel meer van zien) nogal eens kruisbeelden aan de muur hangen en beelden van heiligen en H. Hartbeelden op kasten staan.

Geheel in lijn met de cultuur van de Tilburgers kreeg Maria de hoofdrol toebedeeld in deze Prenten. Een voorbeeld daarvan is deze Prent van 11 maart 1983 waarop Maria wordt ingeschakeld om Willem II op de een of andere manier te helpen - in dit geval blijkbaar aan geld, de meeste andere gevallen om Willem II te laten winnen, zoals de schitterende Prent waarop hij een fan tevens duivenmelker tegen Maria laat zeggen: ”Zijn mijn duiven te laat binnen, laat dan Willem II maar winnen.”

Devotietegels

Prachtig natuurlijk hoe Cees Robben een Willem II-speler als een heilige naast het Mariabeeld heeft gehangen. Dit werd door de Tilburgers meteen herkend omdat Maria zeer populair was - en dat is ze nog steeds. Het belang van Maria in Tilburg kun je letterlijk meer dan duizendvoudig in de Tilburgse straten aantreffen. Het gaat daarbij om de devotietegels die doorgaans naast de voordeur zijn aangebracht. Je moet er maar eens op letten als je door de stad loopt of fietst. We vestigen daar nu de aandacht op omdat deze tegels herinneren aan oorlog en bevrijding, waar jaarlijks rond Bevrijdingsdag 27 oktober in de gemeente Tilburg bij stil wordt gestaan.

Dit jaar is het 79 jaar geleden dat er voor Tilburg een einde kwam aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. De Tilburgers waren daar zó blij mee dat ze massaal een tegel in hun woningen inmetselden. Doorgaans stelt deze tegel, veelal uitgevoerd in terra cotta, Maria Altijd Durende Bijstand voor. Dit icoon kun je ook goed zien op het monument ter herinnering aan de slachtoffers die op Broekhoven vielen. Dit in 1945 onthulde monument staat op de hoek Ringbaan-Zuid/Groenstraat/Kruisvaardersstraat. We weten precies hoeveel van deze Mariategels er nog zijn: 1078 in 147 verschillende soorten. Dat we dat weten is te danken aan Hélène van Kempen en Frans Staps. Los van elkaar legden zij de tegels vast als ze als tijdverdrijf een eindje gingen wandelen. Hulde voor dit monnikenwerk.

Hartenkreet

Deze devotietegels kom je in veel meer plaatsen in Brabant en Limburg tegen, maar nergens zijn er zoveel als in Tilburg. Voor Tilburg is dit belangrijk erfgoed. Het herinnert aan oorlog en bevrijding. Maar erg belangrijk is ook het feit dat het hier gaat om zeer persoonlijke blijken van dankbaarheid aan Maria dat de oorlog voorbij was. Elke tegel die je al wandelend en fietsend door de stad tegenkomt is een materiële hartenkreet van dankbaarheid. Tegelijk zijn deze tegels uitdrukkingen van de wens om in vrede te kunnen leven. Dat gevoel staat in deze tijden erg onder druk. Daarmee winnen deze Mariategels alleen maar aan waarde en betekenis, dit in het besef dat ze kwetsbaar zijn. Een kwetsbaarheid die iets kan worden verminderd door er informatie over te delen. Als je ergens kennis van hebt, kun je er partij voor trekken.

De Mariategels werden verkocht in destijds befaamde devotionaliawinkels als Van Erp-Broekhans (toen naast V&D in de Heuvelstraat) en Verbraak aan de Noordstraat. De aanjagers van dit gebruik waren de Redemptoristen. Van oudsher stimuleerden zij de verering van OL Vrouw Altijd Durende Bijstand. In Limburg verdienden dakpannenfabrieken wat bij door het maken van deze tegels. Ze werden gekocht door de Redemptoristen die ze op kruiwagens laadden, de trein pakten en er mee de boer opgingen. Als ze hun handel kwijt waren stopten ze. Dat zie je soms letterlijk in dorpen waar de tegels zomaar midden in een straat ineens ophouden…