De kwestie die Cees Robben in deze Prent van 15 mei 1971 aansnijdt kan het best zelf proefondervindelijk worden uitgezocht: Welke Lieve Vrouw werkt ’t best, die van de Hasseltse Kapel of die van Kevelaer? Álle Lieve Vrouwen zijn natuurlijk even goed, maar deze Prent stipt iets heel erg typisch Tilburgs aan; de Mariadevotie die in Tilburg werkelijk honderden jaren oud is, tot het meest oorspronkelijk erfgoed van de stad behoort, nog steeds zo levend is als wat en die samenkomt in de Hasseltse Kapel en de bedevaart naar Kevelaer.

Door Paul Spapens

In Tilburg wemelt het van de sporen van de Mariadevotie. Het meest bekend is uiteraard ’t Hasselts Kepèlleke dat al sinds 1536 een trekpleister is. Alleen al in de meimaand trekt de kapel 40.000 bezoekers. In de loop van het jaar komt daar nog zowat het dubbele bij. Het is een van de drukst bezochte bestemmingen in Tilburg, dus inclusief (bijvoorbeeld) de Schouwburg, Poppodium 013 of het Willen II-stadion.

De relatie van Tilburg met Kevelaer is eveneens indrukwekkend. Kevelaer ligt bij Venray net aan de andere kant van de meet in Duitsland. Met een paar miljoen pelgrims per jaar is het een zeer populaire bedevaartplaats, niet in de laatste plaats dankzij de Tilburgers. In 1641 werd in Kevelaer een Maria-devotieprentje gevonden. Dat was het begin van dit pelgrimsoord. Kort na 1641 begaven de eerste Tilburgers zich op weg naar Kevelaer en ze zijn blijven komen tot op de dag van vandaag.

Verboden

Als je je afvraagt waarom de Tilburgers toen geen genoegen namen met de Hasseltse Kapel? Vanaf 1648 werd het in het openbaar uitoefenen van het katholieke geloof verboden. Van de Hasseltse Kapel werd een weverswoning gemaakt en bleef daardoor behouden. Tal van soortgelijke kapellen zijn verwoest. Ondertussen waren de Tilburgers wel ware Mariafans. Ze trokken de grens over waar Mariadevotie wel was toegestaan. Ze gingen naar Kevelaer en naar Scherpenheuvel (daar hebben we het nog wel eens over).

Eeuwenlang gingen de Tilburgers te voet naar Kevelaer. Dat deden ze nog in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Ze liepen dan altijd via Handel, het oudste Mariapelgrimsoord van Brabant. Je moet voor de aardigheid in Handel eens in het bedevaartpark gaan kijken. Er staat daar een opvallend en groot monument, geschonken door de Tilburgse pelgrims. Ja, je kunt daar gerust zeggen dat je uit Tilburg komt – en dat je Willem II-fan bent…

Rijwielbedevaart

Ergens rond 1900 ontstond uit de voetbedevaart een fietsbedevaart, of beter: een rijwielbedevaart. Deze werd in 1909 kerkelijk erkend. Dat was toen nodig. Het is echt heel bijzonder dat deze fietsbedevaart van Tilburg naar Kevelaer nog steeds bestaat. En dit levend erfgoed leidt niet zomaar een marginaal bestaan, maar is zeer populair. Iets soortgelijks zie je met de voetbedevaart naar de Zoete Moeder in de Sint Jan. In weerwil tot de secularisatie neemt het aantal Tilburgers (en uit Udenhout en Berkel-Enschot) dat in de meimaand naar Den Bosch stiefelt toe.

Het mooie aan de fietsbedevaart naar Kevelaer is dat iedereen mee kan doen. Als je meegaat ervaar je een mooie combinatie van een lekker eind fietsen (100 kilometer enkele reis) in een goed gezelschap en dat overgoten met een uniek erfgoedsausje. De fietsbedevaart, de oudste van Nederland, wordt dit jaar gehouden op zaterdag 7 en zondag 8 september. Jaarlijks doen er toch wel zo’n 100 mensen aan mee. Voor onderweg neem je je eigen brood mee. De organisatie helpt bij panne. Een voorrijder houdt een gemiddelde snelheid van 17 kilometer per uur aan. Er zijn vaste pauzeplaatsen. Via de organisatie kun je een hotel boeken.

Op de klep

De bedevaart verloopt zeer strikt, wat nodig is voor onder meer de veiligheid onderweg. Een voorbeeld daarvan is het vertrek bij de Kapel O.L. Vrouw ter Nood, zaterdagmorgen 7 september stipt om 06.00 uur. De rijwielbedevaartgangers rijden aan bij de eerste slag van de klok van de Heikesekerk. Zo kun je er ook de klok op gelijk zetten dat je op zondag rond 5 uur in Tilburg weer op de klep valt. Medeorganisator Freek van der Heijden kan er alles van vertellen hoe je mee kunt doen: freekvanderheijden@planet.nl. Je moet je vóór 15 juni opgeven. Met de bus naar Kevelaer pelgrimeren is ook mogelijk, maar dat regelt parochie De Goede Herder.