Komende junimaand wordt in Tilburg weer uitgebreid stil gestaan bij ’ketikoti’, de ketenen gebroken ofwel de bevrijding uit de slavernij. De aftrap op 1 juni vindt dit jaar plaats in de Beneluxlaan met een bruine bonenmaaltijd. Schrijfster Henna Goudzand vertelt wat de geur ervan betekent voor Surinamers die na de onafhankelijkheid naar Nederland verhuisden. De ketikotimaand wordt afgesloten op de Dag van Besef (30 juni) bij het Tilburgse slavernijmonument.
Voor het Tilburgse Comité 30 juni-1juli is het klip en klaar. Herdenken en vieren gaan niet samen, dat moet je scheiden. Zo gebeurt het ook. Op 30 juni worden de voorouders herdacht die geleden hebben onder de trans-Atlantische slavernij en tegelijkertijd de kracht hadden om door te gaan: ”Op 1 juli, ketikoti, vieren we vervolgens de vrijheid, van alle nazaten, hier en nu. Vrijheid wil zeggen vrijheid van lichaam én van geest. Dat laatste wordt ook wel ’mentale dekolonisatie’ genoemd. De mentale dekolonisatie is feitelijk een emancipatieproces dat nog steeds gaande is. Voor de een is emancipatie iets individueels, voor de ander meer een kwestie van maatschappelijke verandering. In elk geval is het iets van lange adem dat gepaard gaat met strijd en doorzettingsvermogen. Nederland schafte de slavernij betrekkelijk laat af. De emancipatiewet van 1863 kwam eigenlijk tot stand onder internationale druk. Koning Willem I was niet bepaald een voorstander ervan.”
Feest met reserve
”Reden voor een feest is er best, maar met enige reserve. Het is niet te ontkennen dat de Europese koloniale tijd aan de basis ligt van huidskleurdiscriminatie en anti-zwart racisme. Dat is een belangrijke doorwerking van het slavernijverleden in het heden. Eigenlijk kwam hier in Nederland pas na de millenniumwisseling aandacht voor. Onder druk van nieuwe generaties nazaten van slaafgemaakten verrees in 2002 in Amsterdam een nationaal slavernijmonument. De internationale Black Lives Matter-beweging werd vervolgens breed ondersteund, ook in Tilburg, evenals de strijd tegen culturele stereotypen, zoals -in Nederland- zwarte piet. Niet voor niets werd Ketikoti vorig jaar bijgeschreven in de nationale inventarislijst Immaterieel Erfgoed.”
Maandprogramma
Al vanaf 2013 is de junimaand in Tilburg ’ketikotimaand’: ”De belangstelling ervoor is groeiende. Op het programma staan onder meer de stadswandeling ’Sporen koloniaal verleden’, een dialoogtafel rondom Afro-Surinamers, een kerkdienst en diverse sprekers waaronder historicus Chan Choennie, Trouw-columnist Babah Tarawally en stadsdichter Frederike Luijten. In juni vindt tevens de presentatie plaats van het gemeentelijk onderzoek naar Tilburgs’ koloniaal verleden, uitgevoerd door het Leidse KITLV. Het behandelt de rol van onze stad in het westers beschavingsoffensief en de postkoloniale tijd in Tilburg. De ketikotimaand wordt geopend op zaterdag 1 juni door Hennie Goudzand-Nahar, schrijfster van het boek De Geur van bruine bonen. Dat is een Surinaamse familieroman die zich grotendeels in Nederland afspeelt. De hoofdpersoon krijgt te maken met cultuur- en generatieconflict – een bekende, dubbele spagaat. Deze activiteit vindt plaats in het SBJ-gebouw Beneluxlaan 76, thuisbasis van de Tilburgse Caribische senioren. De middag wordt afgesloten met een gezamenlijke bruine bonen maaltijd. Let op: in Suriname, op de Antillen en in Nederland bestaan hiervoor verschillende recepten!”
Alle activiteiten van het comité 30juni-1 juli Tilburg combineren informering, ontmoeting en dialoog tussen wit en zwart. Iedereen is van harte welkom. Uitgebreide programma-informatie is te vinden op www.30juni1juli-tilburg.nl