Wat gebeurt er als je tien goedgevulde portemonnees aflevert bij Brabantse politiebureaus en gemeentehuizen? Onderzoeksjournalisten van Woeste Grond namen de proef op de som en concluderen dat één portemonnee spoorloos verdwijnt en dat er uit andere portemonnees geld wordt gestolen. Ook in Tilburg gaat het mis.

door Huub Verhoeven, Kim Smolders en Rens van de Plas

Bij het politiebureau in de Stationsstraat is net een portemonnee binnengekomen. Een dunne, met een oranje kleur. Er zitten een bonnetje van de H&M, een bonnetje van de AH XL, een cadeaukaart van de MediaMarkt en een Jumbo Extra’s Pas in. Én een bedrag van 27,05 euro, in briefjes en munten.

De vriendelijke, wat oudere man aan de balie neemt de portemonnee in ontvangst.

Nauwkeurig vastgelegd

Voor de portemonneetest vulden we tien portemonnees met bonnetjes, notitieblaadjes, stickers en andere prullaria. Daarnaast deden we in elke portemonnee een bedrag van minstens 25 euro, in elk geval bestaande uit briefjes en munten. We legden de inhoud van elke portemonnee zo nauwkeurig mogelijk vast en gaven de portemonnees vervolgens af bij tien politiebureaus in Brabant alsof ze ‘gevonden’ waren.

Dat deden we allereerst om te testen of politiebureaus de portemonnees überhaupt zouden aannemen. In Nederland zijn gemeenten namelijk te allen tijde verantwoordelijk voor gevonden voorwerpen. Het is dus de bedoeling dat politiebureaus burgers met gevonden voorwerpen doorverwijzen naar het gemeentehuis.

Daarnaast wilden we controleren of medewerkers van de politie of de gemeente de verleiding konden weerstaan om het geld uit de portemonnees te halen. Na ongeveer drie weken wachten haalden we de portemonnees weer op en controleerden we of alles er nog in zat of niet.

In vijf van de gevallen gaat het zoals het moet. In de gemeenten Maashorst en Bergen op Zoom treffen we onze portemonnees na drie tot vier weken volkomen intact aan. En ook in Etten-Leur, Oosterhout en Gilze en Rijen komen de portemonnees met de volledige inhoud bij ons terug. Maar het kan óók goed misgaan, bewijst deze test.

Geld ontvreemd

De oranje portemonnee die we op het bureau in Tilburg afgeven, verdwijnt namelijk spoorloos. We melden ons meermaals bij politie en gemeente met de vraag of zij onze portemonnee hebben, maar dat blijkt niet het geval te zijn. Hoe kán dat gebeuren?

De bestuurswoordvoerder bij de gemeente Tilburg, heeft er geen verklaring voor. Ze vindt het ‘heel naar voor het individu’ dat zoiets overkomt. ‘Helaas hebben wij de portemonnee niet teruggevonden. Op dit moment is-ie onvindbaar. We hopen dat-ie alsnog boven water komt, maar ik zou niet weten hoe. We hebben alles helemaal nagezocht. Ik heb ook zelf nog contact met de politie gehad, daar ligt-ie ook niet.’

Ook bij de politie-eenheid Zeeland-West-Brabant weten ze nog niet wat er gebeurd kan zijn. ‘Tot op dit moment hebben we helaas niet kunnen achterhalen wat er precies met de betreffende portemonnee is gebeurd. Wij hebben ook geen controle uitgevoerd op wat er precies is afgegeven’, zegt woordvoerder Dik Advocaat.

Onkreukbaar

Hoogleraar integriteit van organisaties aan de Universiteit voor Humanistiek en onderzoeker Rob van Eijbergen toont zich zeer kritisch over de gang van zaken. ‘Ik vind dit schokkend, deze uitkomst had ik zeker niet verwacht. Dit kan het vertrouwen van burgers in de overheid, en zeker in de politie, heel erg schaden. Die medewerkers hebben een voorbeeldfunctie en moeten onkreukbaar zijn’, zegt Van Eijbergen.

Tilburg is niet de enige gemeente die slecht uit de test komt. In Waalwijk, Eindhoven en Cranendonck is er bijvoorbeeld geld uit de portemonnees verdwenen en in Eersel zit er ánder geld in dan we hebben afgegeven. Sommige gemeenten en politie-eenheden doen er nog onderzoek naar hoe dat precies heeft kunnen gebeuren.

Dit is een onderzoeksverhaal van Woeste Grond, een nieuw onderzoeksjournalistiek platform voor alle Brabanders. Het volledige onderzoeksverhaal is te lezen op woestegrond.org. Heeft u een verhaal dat de redactie van Woeste Grond dringend eens moet uitzoeken? Stuur dan een mail naar redactie@woestegrond.org of een WhatsAppje naar 06 47 81 96 75.