‘Rund um Hause’ wordt een nieuwe vakantietrend genoemd – vakantievertier dichtbij huis of alleen vanuit huis, dus dicht in de buurt (bijvoorbeeld Recreatieplan ’t Zand in Alphen is onder Tilburgers populair). Interessant, want dat is ook terug naar af, of zoals ‘op vakantie gaan’ ooit was. Geen verre vliegreizen of niks, thuisblijven was het parool. Geen geld, geen auto, weinig vakantiedagen. Nog in de jaren ’60 bleven de meeste Tilburgers ‘Rundhause’, zoals ze dat zeiden met hun aansprekende gevoel voor zelfspot.

Door Paul Spapens

Deze Prent die Cees Robben op 2 juli 1976 publiceerde is duidelijk uit een tijd waarin vakantie buitenshuis of ver van huis gemeengoed aan het worden was. Een mooi Tilburgs voorbeeld van deze ontwikkeling was een actie van de Grote Clubactie, die dus nog steeds bestaat en landelijk floreert. Een fenomeen met een Tilburgse oorsprong.

Vrij Uit

De bedenker was Pierre Claessens, chef-redacteur van het Nieuwsblad van het Zuiden, een zeer activistische man die onder meer ook het weekblad Tilburg Vrij Uit bedacht. Het werd in 1973 gelanceerd. De inhoud richtte zich op de vrijetijdsbesteding en liep daarmee helemaal in de pas van die tijd, toen er meer vrijetijd kwam en er meer geld was om aan de invulling daarvan te besteden. Actie dus.

Eind jaren ’70 timmerde de Grote Clubactie aan de weg met een voor die tijd geweldige hoofdprijs, een vliegreis naar de Spaanse badplaats Funengirola. Dat was een prijs die zeer tot de verbeelding sprak: vliegen naar Spanje begon pas net aan een gigantische opmars. Het was gedaan met ‘Rundhause’, dat een cultuur op zich was, in historisch perspectief een hommage aan de Tilburger die zichzelf heel goed wist te vermaken met iets kleins om de hoek.

Natuur Dierenpark

Binnen dat kleine was een bezoek aan het Tilburgs Natuur Dierenpark iets groots. Geopend aan de Bredaseweg in 1932 behoorde een uitstapje tot de vaste doelen van een dagje uit. Bij de ingang werd je welkom geheten door papegaaien. Nog veel groter van aard en omvang en nog steeds ‘Rundhause’ was het in 1964 geopende strandpark Beekse Bergen. Aanvankelijk bestond dat uit een strandbad, een restaurantje en een speeltuin. Het strandbad was een enorm succes. Daar had bij wijze van spreken Cees Robben de inspiratie voor deze Prent op kunnen doen.

Een speeltuin mocht niet ontbreken want dat waren constante vormen van vermaak voor de kinderen, zeker in de naoorlogse tijd toen de Babyboomers zich aandienden. Aan het Oranje Vrijstaatplein leverden de organisatoren van de bevrijdingsfeesten in 1945 een vroeg voorbeeld met de opening van de Oranje Speeltuin. Er bestaat een foto waar zoveel kinderen op staan dat je de speeltoestellen nauwelijks ziet.

Efteling

Iets verder van huis, maar nog steeds vallend onder de categorie ‘Rundhause’, was toch wel de Efteling, dat het in de eerste jaren toch vooral moest hebben van een ontzettend fijne (want grote) speeltuin. Hele volksstammen van Tilburgse gezinnen, de kinderen op plankjes op de pakkendrager achterop, fietsten naar de Kèrts. Die richting op kenden de Tilburgers door hun uitstapjes naar de Duinen. Je kunt zeggen dat naarmate de fiets meer gemeengoed werd de uitspanningen verder weg meer bereikbaar werden. Zo bezien was de fiets het vakantievervoermiddel voor het kleinschalige vermaak ‘Rundhause’.

De fiets bracht de Rundhause-vakantievierders naar befaamde uitspanningen in de directe omgeving. Deze waren al populair toen de Tilburgers nog waren aangewezen op de Benenwagen. Op zondagmiddag togen gezinnen bijvoorbeeld te voet naar het toen ver buiten de stad gelegen Boerke Mutsaers in ’t Zaand. Aardig historische detail: dit stukje Tilburg is tegenwoordig het geografisch middelpunt van de stad, dus inclusief Reeshof. Boerke Mutsaers is tevens een goed voorbeeld van hoe een boerderij (voor het eerst genoemd in 1644) zich ontwikkelde tot herberg en uitspanning. In 1926 werd het woonhuis verbouwd tot herberg. Dat is bijna een eeuw geleden.

Aan de Bredaseweg bevond zich De Vier Winden, op Broekhoven in de buurt van het strumpke De Ley schonk Keeke van Broekhoven in haar café de bierglazen vol. Naarmate de kinderschare groeide, kregen meer van deze uitspanningen een speeltuin. Zoals bij café de Bocht langs de weg naar Hilvarenbeek, ’t Stokske in Moergestel, speeltuin De Financiën aan de Rielseweg en ook Boerke Mutsaers besefte dat een speeltuin kon zorgen voor de nodige klandizie.