Langzaam duwt Henk de deur open. Zodadelijk zal hij door de galmgaten van de kerktoren, vanaf grote hoogte uitkijken op de Heuvel, waar verkenners een kampvuur hebben ontstoken. Maar dan ineens … is er die enorme explosie.

Door Theo van Etten

Tilburg, 5 november 1944, 16.30 uur. Ruim een week eerder is Tilburg bevrijd. De vlaggen gaan uit en heel de stad viert feest. De veertienjarige Henk Erven uit Oirschot mag die dag met een groepje mee de toren van de St. Josephkerk in. De kust is veilig, want – zo was hen beloofd – de Engelsen hadden alle landmijnen en versperringen uit de toren verwijderd, nadat deze als uitkijkpost voor de Duitsers had gediend. Maar het werk bleek niet grondig genoeg te zijn gedaan. Een achtergebleven boobytrap veroorzaakt een enorme explosie, waarbij Henk om het leven komt.

Vergeten geschiedenis

Henk is een van de vele slachtoffers die niet tijdens, maar juist ná de Tweede Wereldoorlog om het leven kwamen. Van de 753 Tilburgse oorlogsslachtoffers vielen er 82 in de periode tussen 27 oktober (de dag dat Tilburg bevrijd werd) en 5 mei 1945. Ruim de helft door neerstortende V1’s en V2’s. “Een vergeten geschiedenis,” zegt Ans Holman. Zij is medewerkster bij Regionaal Archief Tilburg, waar zij deel uitmaakt van de werkgroep WO2, die onder andere werkt aan het project ‘Bevrijd van de Vergetelheid’. De verhalen van 740 Tilburgse oorlogsslachtoffers staan inmiddels op de website Wiki Midden-Brabant. “Elk oorlogsslachtoffer krijgt een eigen pagina. Zo willen we hen eren en hun levens blijven herinneren,” zegt ze.

Als de dag van gisteren

Zo kwam ook Annie Smits-Erven op haar pad. Annie is de jongste uit het gezin Erven en werd enkele jaren na het overlijden van Henk geboren. “Mijn moeder zat vaak met het bidprentje van Henk in haar handen. ‘Hij is in Tilburg in de kerk verongelukt en ik heb hem daarna nooit meer gezien,’ vertelde ze dan. ‘Ik weet het nog goed, als de dag van gisteren,’ met die zin sloot ze steevast af.” Vandaag zijn Annie en haar man Bert op bezoek bij Ans om het project af te sluiten. Als sluitstuk kwam er zelfs een boekje met de veelzeggende titel: ‘Kom we gaan naar boven’.

Onze Henk

Ook Jan van Gemert, de schrijver van het boek, is aanwezig. Hij herinnert zich nog zijn eerste ontmoeting met Annie: “Ze liet me een beduimeld bidprentje zien. Toen ik de foto van Henk bekeek en de tekst las, voelde ik meteen dat dit verhaal verteld moest worden.” Het verhaal volgt de jonge Henk die in het najaar van 1944 door het seminarie naar huis wordt gestuurd wegens de op handen zijnde bevrijding en vervolgens om het leven komt in de Heuvelse kerk. “Maar het gaat ook over rouwverwerking na de oorlog. Want hoe ga je als gezin met zo’n enorm verlies om, in een periode waarin we worden aangespoord om vooral vooruit te kijken?”

Annie is blij dat ze het verhaal nu kan afsluiten. “Elk jaar tijdens de bevrijding kwam het weer naar boven. Maar dankzij deze zoektocht heb ik onze Henk leren kennen. Daar ben ik heel dankbaar voor.”

Het boek ‘Kom we gaan naar boven’ telt 84 pagina’s en is voor € 9,95 verkrijgbaar bij de Tilburgse boekhandel en online via de uitgever: ruimte2.nl