De soep die nicht Sofie op deze nieuwjaar-Prent van 30 december 1983 maakt suggereert een waterige soep te zijn, maar zo goed als zeker denken de gasten van Convivio aan ‘goej soep’ als het over soep gaat. Convivio is een dagbesteding voor mensen met dementie. De gasten worden opgevangen in een gezellige huiskamerachtige omgeving met lekker dikke fauteuils. Schrijver dezes was er kortgeleden op bezoek.

Door Paul Spapens

Het oog werd getrokken door een muur behangen met wel twintig ingelijste foto’s en al die foto’s laten een beeld zien van het Tilburg van vroeger, het Tilburg uit de tijd die de gasten zich herinneren van toen ze jong waren. Een jaar of zestig, zeventig geleden. Toen er op zondagen en op feestdagen zoals Kerstmis goej soep op tafel kwam. Bij elke oudere Tilburger loopt het water bij die soep in de mond, getrokken van draadjesvlees. En, o wonder, datzelfde vlees dat al die lekkere soep had opgeleverd, werd door moeder verwerkt in kroketten. Van één ingrediënt twee gerechten maken, dát is pas een kunst, de eretitel keukenprinses waardig.

De foto’s hangen hier dus om herinneringen op te roepen. Die bieden stof tot buurten. Witte dè nog? Dan is het interessant welke bekende personen uit dat recente Tilburgse verleden en welke Tilburgse situaties dat gevoel van vroeger op moeten roepen. Wat deed er toe? Wat sprak de mensen aan? Zo hangen er bij elkaar twee luchtfoto’s die alleen voor de ingewijde Tilburger van toen een verband met elkaar hebben. De ene van boven gemaakte foto laat de Markt zien waaraan het in 1971 gesloopte gemeentehuis in het oog springt.

Cees de Sloper

Dit gemeentehuis, dat toen het werd geamoveerd (zo werd slopen deftig genoemd, dat doet minder zeer), is een van de verdwenen monumenten waarvan nog steeds wordt verzucht dat de afbraak godgeklaagd was. Maar ja, ge weet ‘t, spijt komt na de zonde. Naast deze historische opname hangt een foto van een vierbaans autoweg. Om deze aan te kunnen leggen moest het gemeentehuis tegen de vlakte. Hier dankt Cees de Sloper zijn naam aan.

Aan de vooravond van het nieuwe jaar 2025 stellen we vast hoe alles voortdurend in beweging is: de vierbaans autoweg is de oorspronkelijke Schouwburgring, op zijn Amerikaans aangelegd om de toen opkomende automobiliteit ruim baan te geven. Als je goed kijkt zie je Opeltjes Kadett, Fiatjes 500 en Volkswagen-buskes voorbij zoeven. Dat was toen, zullen de gasten van Convivio herkennen. Maar in het afgelopen jaar was heel Tilburg blij met het Stadsforum dat als een mantel der liefde over die vroegere autostrada is gelegd. Zand erover.

We zien foto’s waarop textielarbeiders in keurige overalls achter getouwen in het zweet zijns aanschijns het brood op de plank staan te verdienen. Het standbeeld van Willem II staat nog bij de in 1994 gevelde lindeboom. Het schriele gezicht van Peerke Donders is geen haar veranderd en een ingelijste tekening van de Hasseltse kapel laat zien dat het met dit monument van hetzelfde laken een pak is. Opvallend in dit rijtje tastbare dingen is de foto van het gemeentewapen, dat met de drie torentjes. Dit werd in 1930 officieel aan de gemeente Tilburg toegekend, maar je ziet het toch nooit meer, althans niet in gebruik. Ouwe meuk mischien?

Pietje den dief

Aandoenlijk is de Heuvelstraat. Er rijdt een auto door. Een automobilist op weg van Breda naar Den Bosch passeerde eertijds de Heuvelstraat waarvan recent nog werd geopperd om er weer auto’s toe te laten. Met een krom gebogen rug zwoegt een fietser langs het trottoir waarover werd gegruiterd. De Bossche grootgrutter P. de Gruyter (Pietje den dief) had een winkel aan twee uitersten van de Heuvelstraat. Meisjes en jongens paradeerden op en neer door de Heuvelstraat om steeds bij De Gruyter om te draaien. Onder het lopen werd naar elkaar gelonkt. Gegarandeerd dat er nog oudere Tilburgers zijn die elkaar zo hebben leren kennen, tijdens het gruiteren.

Er hangt trouwens ook een foto van een Gruyter-winkel, boven de good old watertoren en een van de fameuze fietsers- en voetgangers-overtsteekplaatsen van vóór het Hoogspoor. De eerste trein reed in 1962 over deze dijk. Het zand waarmee het Hoogspoor werd opgespoten deed de waterplas van 70 hectare van de Beekse Bergen ontstaan. De aanleg van het Hoogspoor is zeker bewonderd door drie mythische Tilburgers die ingelijst bij elkaar hangen: Joseph Hollander, bijgenaamd Zot Joke, Pieta Melis (compleet met een knoepert van een sigaar in de mond) en het Mosterdmanneke met in zijn hand het tonneke waarmee hij zijn mosterd aan huis leverde.

Ach, waar blijft de tijd…, een zalig nieuwjaar, veel heil en zegen en verder al wat wenselijk is…