Door Paul Spapens
Als Jo Hoogendoorn, Goirlese troubadour van Brabantse liekes, ergens binnenstapt, dan komt het geregeld voor dat mensen spontaan beginnen te zingen:
Daor komt munnu witpen aon
Daor komt munne witpen aon
Ziede gij dè bisje lekker meej z’n vleugels slaon (2x)
Als liekeszanger heeft Jo Hoogendoorn veel meer in zijn mars, maar hij wordt nu eenmaal vereenzelvigd met deze evergreen die zich zo lekker mee laat zingen. Dat komt ook omdat hij met ‘Daor komt munnu witpen aon’ in 1981 een paar weken op nummer drie in de Top 40 stond. En om deze positie wat steviger neer te zetten: ’n Beetje verliefd van André Hazes was toen de nummer één hit. Mooie score voor ‘Munnu Witpen’, een volksliedje dat vermoedelijk een Tilburgse oorsprong heeft.
Vermoedelijk, omdat je het met dit soort liedjes nooit zeker weet. Vaak zijn deze liedjes ontstaan in een revue, maar ook een feestje ter gelegenheid van bijvoorbeeld een huwelijksjubileum of een jubileum bij een vereniging kan een oorsprong zijn. Dat was in de tijden dat de mensen zichzelf vermaakten met voordrachten en zelf bedachte liedteksten op al langer bestaande melodietjes. Zo bestond het vermoeden dat ‘Munnu witpen’ ooit is begonnen als een liedje dat werd gezongen door leden van een vissersclub.
Plagiaat?
Een gevolg van de hit die Jo Hoogendoorn er mee scoorde was dat hij in 1982 voor een commissie werd gedaagd die zich boog over vermeend plagiaat. Het lied zou rond 1954 zijn geschreven door een kelner die werkte in café Het Tramstation aan het Wilhelminapark. Maar de commissie oordeelde dat het een oudere oorsprong had omdat het inmiddels was opgetekend in verschillende plaatsen, waaronder Alphen, Goirle, Hapert en Tilburg. Dit gaf aan, aldus de commissie, dat het een traditional was dat te pas en te onpas bij allerlei gelegenheden van nieuwe teksten werd voorzien.
Precies zoals dat ging met gelegenheidsliekes. In het boek ‘We hebben gezongen en niks gehad’ (1984) van Rolf Janssen staat zo’n versie. Op grond van het gebezigde dialect mag je veronderstellen dat de oorsprong Tilburgs is. Voeg daarbij de fenomenale revue-traditie en het feit dat Tilburg een ware duivenmelkersstad was. Deze sport zat tot in de haarvaten van de Tilburgse volkscultuur. Een heel erg sterk voorbeeld daarvan is toch wel deze prachtprent die Cees Robben op 8 juni 1979 publiceerde.
Deze Prent drukt zoveel authentiek Tilburg-gevoel uit dat ‘ie eigenlijk geen toelichting nodig heeft, behalve dan misschien dat gebed (althans voor de jongere lezers). Cees Robben gebruikt hier het schietgebedje dat Tilburgers, evenals zowat alle Brabanders, baden als een Vliegende Bom overkwam: Onze Lieve Vrouwke, gift ‘m nog een douwke.’ Nu we toch aan het uitleggen zijn: een witpen is een duif met een witte veer aan de buitenkant van zijn vleugels.
Elpee
‘Daor komt munnu witpen aon’ was het eerste liedje op een elpee die in 1979 in de Studiozaal van de Stadsschouwburg werd opgenomen. Deze elpee met als titel ‘Witte dè nog?’ was een initiatief van het Nieuwsblad van het Zuiden ter gelegenheid van 25 jaar Kindervakantiewerk. Alle zestien liedjes op deze elpee werden omschreven als ‘van mond tot mond overgeleverd’. Onlangs had schrijver dezes nog eens het genoegen om de elpee in handen te houden en kwamen de liekes terug in herinnering als ‘Koosje’, Koosje’, ‘De Körvelse tram’, ‘De Hasseltse Litanie’ en ‘Bij Heegeman op d’n Heuvel’.
Het mooie aan deze elpee was dat kinderen uit alle delen van de stad als onderdeel van het Kindervakantiewerk de liedjes leerden zingen. Er werden verschillende gelegenheidskoortjes gevormd. Anno 2025, bijna een halve eeuw later, loopt er in Tilburg een project dat er op is gericht om kinderen in de stadsdelen West, Zuid en Reeshof kinderen van 8 tot 12 jaar het plezier van samen zingen te laten ervaren. Kinderen blijken steeds minder in groepsverband te zingen en als ze dat weer meer gaan doen heb je kans dat ze zich aanmelden voor koren. De samenzingende kinderen worden uitgenodigd voor kleine optredens in de stad. De primeur heeft de Tilburgse Sterrentocht: op 2 februari om 17.00 uur laten kinderen van basisscholen De Alm, Antares, Rendierhof en Don Sarto van zich horen op het podium voor de deur van het Paleis Raadhuis. Benieuwd welke liekes zij op het repertoire hebben staan…