Overtollig of afgedankt gereedschap gaat vaak naar het afval. Maar er is ook wat nuttigers mee te doen. Je kunt er mensen die geen spullen hebben om mee te werken, heel blij mee maken. Dat doet een groepje enthousiaste vrijwilligers in een werkplaats in Kaatsheuvel. Al heel veel jaren. In november hadden ze iets te vieren.

35 jaar geleden, eind november 1989 werd de oprichtingsakte van de Stichting Gered Gereedschap Loon op Zand getekend. Ook Mien Balvers, een van markantste persoonlijkheden van Kaatsheuvel, tekende mee. Of dat van harte ging, staat niet helemaal vast. Zij was wel de drijvende kracht achter de stichting, maar ze was niet zo erg van het officiële gedoe en geregel. Vooral het idéé achter de landelijke stichting Gered Gereedschap sprak haar aan. In Nederland onbruikbaar gereedschap inzamelen, grondig opknappen en naar Afrika transporteren. Daar kunnen mensen er een beter leven mee opbouwen. Want zonder gereedschap kun je niet werken, al wil je het nog zo graag. Wat werken betreft gaf Mien het goede voorbeeld, zij sjouwde zich uit de naad om haar plannen te realiseren. Als het niet linksom ging, dan moest het maar rechtsom, maar gebeuren zou het. In het begin stond ze in haar schuurtje te poetsen en te slijpen, later werd het na veel zoeken een werkplaats in de Koningin Emmastraat. Wat ze niet kreeg, schafte ze zelf aan. Zeecontainers voor het vervoer kocht ze, en houwelen, kruiwagens, of hakken voor de Afrikaanse manier van landbouw. Verder liet ze alles verschepen wat haar bruikbaar leek.

Dynamisch Vrijwilligerscentrum

Niet dat ze zo rijk was dat ze zich dat kon permitteren. Met een waterval van woorden praatte ze de benodigde bedragen los bij meerdere sponsors. Meer dan een miljoen guldens harkte ze zo bij elkaar, vertelde ze eens. Alles voor het goede doel. De nasleep van een ongeluk heeft haar lichamelijk en geestelijk gesloopt, maar haar terugtreden en overlijden betekende niet het einde van de Stichting Gered Gereedschap Loon op Zand. Er waren mensen die de kar verder trokken. Onder leiding van een nieuw bestuur werd de Koningin Emmastraat verlaten, er kwam een plaatsje vrij in het Vrijwilligershuis. Daar ontstond een dynamisch centrum van vrijwilligerswerk met de Voedselbank, de Spullenbank, het Repaircafé en nog heel wat meer. Gered Gereedschap paste daar prima bij.

Veel is veranderd in 35 jaren, maar ook veel is hetzelfde gebleven. In Afrika is nog altijd een grote behoefte aan handgereedschap, in Nederland is nog altijd een groot aanbod van overtollige spullen, en Gered Gereedschap brengt nog altijd vraag en aanbod bij elkaar. De stichting is in de loop der jaren wel meer nadruk gaan leggen op vakonderwijs. Wie is afgestudeerd, krijgt beschikking over gereedschap dat bij zijn beroep hoort.

In Nederland wordt recycling van goed materiaal steeds belangrijker gevonden. Gered Gereedschap brengt dat idee al jaren in de praktijk. Maar klakkeloos spullen in een container proppen is niet meer van deze tijd. Tegenwoordig wordt in Afrika scherp onderzocht wat nodig is, Gered Gereedschap levert dat.

Niet alleen de vraag in Afrika, ook het aanbod van spullen in Nederland verandert. Er wordt bijvoorbeeld steeds meer gereedschap aangeboden dat zonder goede accu en oplader minder bruikbaar is. Voor Afrikaanse omstandigheden is het daardoor niet zo geschikt.

Op zoek naar een onderkomen

Problemen zijn ook in 35 jaren niet veranderd. Net als in de tijd van Mien is de huisvesting ingewikkeld. Nu het Vrijwilligershuis voor woningbouw gesloopt gaat worden, moeten álle organisaties die daar gevestigd zijn op zoek naar nieuwe huisvesting. Ook Gered Gereed staat dus binnen afzienbare tijd met de spullen op straat. Geen werkplaats betekent geen stichting meer. En dat zou erg jammer zijn. Want in 35 jaar is het enthousiasme en de inzet van vrijwilligers – rond de 30 op dit moment – ook hetzelfde gebleven.

Nog een bijzondere mijlpaal

Dit jaar werd een magische grens gepasseerd: sinds de start van de landelijke organisatie van Gered Gereedschap, nu 42 jaar geleden, werden 3 miljoen opgeknapte gereedschappen afgeleverd. Een enorm aantal. Om je een idee te geven: denk aan zo’n 200 zeecontainers of 9 zwembaden vol. Hamers, zagen, schroevendraaiers, naaimachines. Elektrisch, niet elektrisch. Van net nieuw tot bijna antiek. In alle 3 miljoen gevallen met liefde opgeknapt door honderden vrijwilligers in heel Nederland. Zonder twijfel ook 3 miljoen keer met vreugde ontvangen door vakmensen in Afrika. Eindelijk de mogelijkheid om een praktijkopleiding te volgen, te werken en geld te verdienen. Van trash naar treasure. Een nieuw begin. Op naar de 4 miljoen!